Блокчейнді масштабтау және ЖИ-ды орталықтандырылмаған ету жарысында бір кедергі үнемі байқалады: есептеу қуаты. ZK-дәлелдерді генерациялау құнының өсуі болсын, ЖИ инференсінің жабық әрі түсініксіз инфрақұрылымы болсын, әзірлеушілер барған сайын орталықтандырылған, қымбат әрі жиі қолжетімсіз есептеу қуатына тәуелділіктен қысылып отыр.
Осы тығырықтан шығуды көздейтін протоколдардың бірі – Cysic. Бұл протокол ZK-дәлелдемелер мен расталған ЖИ инференсін ұсынуға бағытталған орталықтандырылмаған есептеу нарығы болып табылады. Бүгін ол негізгі желісінің альфа нұсқасын ресми түрде іске қосты, оған қазірдің өзінде 260 000-нан астам торап қосылды және Scroll, Succinct, NetworkNoya экожүйелерімен интеграция жасалды. Ерте жетістіктен соң команда бұл өзгерісті жаңа ‘ComputeFi‘ дәуірінің басталуы деп сипаттауда, мұнда есептеу нақты, он-чейн ресурсқа айналады, ал есептеудің өзі дәлелденетін, он-чейн сипатқа ие болады.
Бұл жаңалық блокчейн және ЖИ секторларындағы елеулі трансформация кезеңіне тап келіп отыр. Ethereum-ның ZK-негізделген архитектураларға көшуі, модульдік стектердің өсуі және ЖИ агенттер санының артуы орталықтандырылмаған есептеу күшіне сұраныстың күрт өсуіне ықпал етті. Жаңа ZK инфрақұрылымы мен құпиялық интеграциялары арқасында жақында 150%-ға артқан zkSync сияқты жобалар инвесторлар мен әзірлеушілердің қызығушылығы жай ғана функция емес, негіз қалаушы қабат ретінде тексерілетін есептеуге қарай бет алғанын көрсетеді.
Соңғы трендтер, мысалы, Proof-of-AI, орталықтандырылмаған GPU нарықтары және есептеу токенизациясының пайда болуы тексерілетін және бағдарламаланатын инфрақұрылым қабаттарына бетбұрысты көрсетеді. AWS-тің жақында болып өткен үзілісі сияқты оқиғалар орталықтандырылған сервистердің әлсіздігін айқындап, қатысушыларды анағұрлым сенімді әрі ашық баламалар іздеуге итермелейді.
Есептеуіш қуат негізгі инфрақұрылымдық мәселе болып отырған себебі
Блокчейнді масштабтау мен ЖИ интеграциясы есептеу сұранысын өзгеше өсірді, алайда дәстүрлі инфрақұрылым орталықтандырылмаған жүйелерге тән ерекше талаптарға төтеп бере алмай отыр:
- ZK дәлелдемелерін генерациялау: Нөлдік білімге негізделген дәлелдер көптеген масштабтау стратегиялары үшін негізгі рөлде, себебі олар деректердің астарын ашпай-ақ жеке дара валидация мен құпиялылық ұсынады. Алайда осындай дәлелдемелерді шығару орасан зор арнайы есептеу қуатын қажет етеді әрі әдетте санаулы ғана орталықтандырылған провайдерлер арқылы орындалады. Мұндай моделде орталықсыздандыру шектеліп, шығын жоғарылайды.
- ЖИ-ды растау: ЖИ үлгілерін он-чейн үрдістер мен автономды агенттерге енгізу кезінде есептеу нәтижесі ғана емес, тексерілетін нәтижелер қажет бола бастады, яғни, ол аудиторлық тексеруге, – не белгіленген логикаға сәйкес болатынына көз жеткізуге жарамды болуы керек. Дәстүрлі бұлттық API өнімділік береді, алайда олар блокчейн логикасына байланған кезде тікелей тексерілу мүмкіндігін ұсына алмайды.
Осы қысымдардың өзі әзірлеушілердің инфрақұрылым жайындағы ұстанымында өзгеріс орын алғанын көрсетеді: енді есептеулі орындау ғана жеткіліксіз, өйткені қосымшалар барған сайын сол есептеудің қалай орындалғанына криптографиялық сенім талап ете бастады.
Жаңа есептеу экономикасындағы Cysic рөлі
Cysic негізгі желісі іске қосылып, тексерілетін есептеу теориялық уәде деңгейінен экожүйенің қажеттілігі деңгейіне өтті. Орталықтандырылған серверлерге немесе жабық API-ларға тәуелді болудың орнына, бұл желі ZK дәлелдеу мен ЖИ инференс тапсырмаларын тұтынушы GPU-ларынан бастап арнайы ASIC құрылғыларына дейін таратып, дәлелденетін есептеу нарығын қалыптастырды.
Негізгі желіден бұрын протокол 10 млн-нан астам ZK дәлелдемелерін өңдеп, 260 000+ торапты іске қосты және тестілік кезең барысында 1,4 млн әмиянды қызықтырды. Қазір ол Scroll, Succinct және Polygon CDK жобаларымен интеграцияланды, яғни шын мәніндегі пайдалану хайптан көрі басым бола бастады.
Желі есептеуді ауқымды және тексерілуі оңай формада, төмен бағада ұсынуды мақсат етеді. ЖИ контекстінде NetworkNoya сияқты серіктестер Cysic инфрақұрылымын пайдаланып, 70%-дан астам жылдамдық артуын және 91%-ға шығынның азаюын хабарлап отыр. ZK-ортада Succinct және Scroll командалары осы желінің дәлелдеуші тораптарын пайдаланып, нақты жүктемелерде тиімділікті жоғарылатты.
Жоба өзінің ұстанымын есептеу қуатын барынша дәлелденетін, орталықтандырылмаған әрі бағдарламаланатын етуге бағытталған күш деп сипаттайды.
Орталықтандырылмаған есептеу — экожүйедегі тренд, жеке жарыс емес
Cysic-тің іске қосылуы – Web3 және орталықтандырылмаған жүйелердегі кең ауқымды тенденцияның бір бөлімі ғана. Жобалардың ұстанымдары сан алуан болғанымен, олар шешкісі келетін басты проблема бір: есептеу қуаты бойынша орталықтандырылған провайдерлерге тәуелділікті азайту әрі сенімді, қолжетімді инфрақұрылым қалыптастыру.
Мысал ретінде:
- NodeGoAI сияқты орталықтандырылмаған ЖИ есептеу желілері таралған ортада бос тұрған құрылғыларды ЖИ тапсырмалар үшін қолданудан пайда табудың жолдарын іздестіруде.
- DePIN қозғалысы аясындағы орталықтандырылмаған ресурстық желілер есептеу қуатын ауқымды бөлісуді ынталандыруды көздейді — AWS ақауы сияқты Web3 инфрақұрылымына әсер еткен үзілістерден кейін бұл тақырып айқындала түсті.
- Орталықтандырылмаған ЖИ инфрақұрылымы туралы ауқымды пікірталастар енді сенім, тексеру және аудит маңызын артып, нышалық зерттеу емес, негізгі басымдыққа айналдырғанын көрсетті.
Экожүйеден түсетін осы сигналдар орталықтандырылмаған есептеу – бір реттік идея емес, есептеу қуатының бөліну, бағалануы мен сенімділігі шектелген жағдайына қарсы құрылымдық жауап екенін білдіреді.
Алда не күтіп тұр: ZK, ЖИ және одан әрі
Ethereum роллаптары табиғи бастамалық нүкте болғанымен, Cysic-тің мақсаты блокчейн масштабтау нарративінен әлдеқайда кең. Желіні тексерілетін ЖИ инференсті қолдау үшін қазірдің өзінде пайдаланып жатыр – бұл функция смарт контрактілер мен автономды агенттерге шығатын нәтижені нақты әрі рұқсат етілген үлгіден тікелей келгеніне көз жеткізуді қамтамасыз етеді. ЖИ-дың жасанды контенті көбейіп, шынайы шығу тегіне сенім қажеттілігі артқан шақта, бұл пайдаланудың мәні ерекше.
Cysic ғылыми есептеулерде, соның ішінде геномика және климаттық модельдеулерде де қолдануды көздейді, өйткені ол салаларда қайта жаңғырту мен ашықтық аса маңызды. Сонымен қатар, желі DogeBox1 сияқты екі мақсатқа арналған құрылғыларды қолдайды, олар нақты уақыттағы нарық жағдайына сай майнинг пен нөлдік білім дәлелдеу арасында ауыса алады, осылайша инфрақұрылым иелері табысты динамикалық оңтайландыруға жол ашады.
Осы пайдаланулар жиынтығы кең ауқымды ауысуға меңзейді: есептеу – жай инфрақұрылым емес, енді ол бағдарламаланатын, тексерілетін әрі өтімділікке ие жаңа ComputeFi экономикасының тірегі болып қалыптасуда.
