Қаржылық еркіндік дегеніміз не?

«Қаржылық еркіндік» — өте кең таралған және жиі кезде дұрыс қолданылмайтын термин. Кейбіреулер оны шіріген бай болумен немесе жоғары жалақы төлейтін лауазымда жұмыс жасаумен теңестіріледі. Алайда, бұл шындыққа жанаспайды. Қаржылай еркін болу үшін міндетті түрде мол байлық жинақтаудың қажеті жоқ.

Сонымен, қаржылық еркіндік дегеніміз не?

Осы егжей-тегжейлі нұсқаулықтың мақсаты – қаржылық еркіндік дегеннің нені білдіретіні және қаржылай еркін болу үшін қанша ақша керектігі туралы толық көзқарас беру.

Қаржылық еркіндікті анықтау

Бұл кеңінен қолданылатын термин екенін ескерсек, қаржылық еркіндік анықтамасы адамнан адамға өзгеріп отыруы мүмкін. Дегенмен, қаржылық еркіндік шын мәнінде өзіңізге және отбасыңызға қалаған өмір салтына қол жеткізу үшін жеткілікті ақша қаражатының, инвестициялардың, жинақтардың болуын білдіреді. Бұл өзіңіздің ақшаңыз бен уақытыңызды қалағаныңызша жұмсай алу.

Нағыз қаржылық еркіндік енді ақшаға жұмыс істеудің қажеті жоқ, оның орнына ақшаңыз сіз үшін жұмыс істейтін кезде пайда болады.

Бұл шығынға алаңдамай-ақ, жайлы өмір сүруге болатын өмірдің тұсы. Жақындарыңызбен көбірек уақыт өткізіп, өміріңізді құштарлығыңызға арнауға немесе армандаған кәсіпке ауысуға болатын кезең.

АҚШ-та тұтынушылардың қаржылық заңнамасын іске асыру мен орындауды басқаратын федералдық агенттік Тұтынушылардың қаржылық құқықтарын қорғау бюросы қаржылық еркіндікті анықтау үшін мынадай төрт критерийді анықтады:

• Күнделікті және айлық қаржыны толық бақылаудың болуы
• Орта және ұзақ мерзімді қаржылық мақсаттарды орындау бағытында тұрақты ілгерілеу
• Кез келген қаржылық төтенше жағдайды немесе шокқа төтеп бере алу мүмкіндігі
• Ақшаға алаңдамай, бақытты да баянды өмір сүруге мүмкіндік беретін таңдаулар жасай білу.

Қаржылай еркін болу үшін тек жинаған ақша ғана емес, тұрақты пассивті табыс болуы тиіс. Себебі, тұрақты ақша ағыны болмаса, жинаған қаражатыңыз ерте ме, кеш пе бітетін болады.

Пассивті табыс — жұмыс берушіден немесе мердігерден басқа көзден алынатын тұрақты кіріс. Ол «белсенді» жұмысты орындауды талап етпей автоматты түрде түсіп отырады. Мысалы, жалға берілетін жылжымайтын мүлік объектілерінен, жауапкершілігі шектеулі серіктестіктерден, аффилиирленген маркетингтен, дивидендтік қорлардан және т.б. келетін тұрақты табыс.

Қаржылай еркіндік кезінде не болады?

Қаржылық еркіндік өмірдің барлық аспектілерінде мүмкіндіктер әлемін қатар алып жүреді. Қаржылық еркіндікке қол жеткізгеннен кейін нақты не істегіңіз келетінін міндетті түрде білудің де қажеті жоқ. Тек оған қол жеткізген соң, табысқа алаңдамай-ақ, қалаған затыңызбен айналысу үшін барлық уақыт пен ресурстарға ие боласыз.

Қаржылық жағынан еркін болғаннан кейін күтуге болатын жағымды өзгерістердің кейбіреуін қарастырып өтейік:

• Тоқтаусыз бәсеке болмайды. Енді жаныңызға жақпайтын жұмыста жалақыңыздың не мансабыңыздың көтерілуі үшін жанұшыра тырысып, бәсекелесу туралы уайымдамайтын боласыз.
• Шын мәнінде, табысы төменірек болса жа, өзіңіз үшін маңызы зор кәсіпті де ойланбастан таңдай аласыз.
• Сіз кез келген төтенше жағдайға қаржылық тұрғыдан дайын боласыз. Ауру, жарақат, бизнестегі шығын немесе мүліктен айырылу секілді кез келген жағдай орын алса да, сізде соны еңсеруге жеткілікті қауіпсіздік жастығыңыз болады.
• Стресті азайтып, өз-өзіңізді дамытуға уақыт бөлу үшін демалыс алуға толық еркіндігіңіз бар болады.
• Уақытыңыздың көп бөлігін жұмысқа жұмсаудың қажеті болмаған соң, өмірдегі құндылықтарды қайта қарастыру мүмкіндігі пайда болады.
• Сізде қызығушылық тудыратын жаңа хоббилермен айналысуға қаржы кедергі болмайды.
• Жан тыныштығы. Немесе, ең болмағанда, қаржылық жағдайыңыздың реттелгені мен күнделікті шығындар мен шұғыл жағдайлар үшін алаңдаудың қажеті жоқтығын білдіретін ішкі тыныштық сезімі туады.

Қаржылық еркіндік пен қаржылық тәуелсіздік

Қаржылық қауіпсіздік, қаржылық тәуелсіздік, қаржылық еркіндік терминдер жиі өзара алмасып қолданылады. Алайда олар бірдей ұғым емес. Әрқайсысының анықтамасы қысқаша қарастырып өтейік.

• Қаржылық қауіпсіздік: Бұл шынайы қаржылық еркіндікке қол жеткізу жолындағы алғашқы кезең. Қаржылық жағынан қауіпсіз болу — бүгін жұмыстан кетсеңіз де, негізгі өмір сүру шығындарын жабуға жеткілікті пассивті табыстың болуы . Ал «негізгі өмір сүру шығындарына» азық-түлік, баспана және киім-кешектің құны кіреді.
• Қаржылық тәуелсіздік: Бұл қаржылық еркіндікке жету жолындағы екінші ірі кезең. Қаржылық тәуелсіздікке қол жеткізу деген сіз жұмыссыз да қазіргі өмір салтыңызды сақтап қалу үшін жеткілікті пассивті табыс табасыз деген сөз.
• Қаржылық еркіндік: Қаржылық жағынан еркін болу пассивті табыс көздерінен түскен табысыңыз әрқашан армандаған өмір салтын жүргізу үшін жететіндей дегенді білдіреді.

Қаржылық еркіндікке қол жеткізгіңіз келген жағдайда орындауға қажетті қадамдар

Қаржылық жағынан еркін болу үшін бірнеше негізгі аспектілерді қамту керек. Мысалы, барлық тұтынушылық қарыздарыңызды (мысалы, несие карталары бойынша қарыздар немесе тұтынушылық несиелер және т.б.) өтеу керек. Одан кейін, қаржылық қауіпсіздік жастығын құрып, тұрақты пассивті табыс көзі болатындай ақылмен инвестициялау қажет.

Егер сіз бай отбасында дүниеге келмеген болсаңыз, еңбекқорлық пен нақты жоспарлаудан басқа жол жоқ. Алғашқы қадам – не қалайтыныңызды нақтылап алу, содан кейін соған сай әрекет ету. Мамандар ұсынатын сатылы ұстаным мынадай:

Қаржылық еркіндік жолындағы 5 қадам

• Біріншіден, қаржылық еркіндіктің сіз үшін нені білдіретінін анықтаңыз. Мұны анықтау оңай — егер ақша мәселеcі болмаса, күндеріңізді қалай өткізетініңізді елестетіңіз. Немен айналысқыңыз келеді? Бұл — өзіңіздің жеке қаржылық еркіндіктің нұсқасы.
• Келесі қадам — әрдайым армандап жүрген өмір сүру салтыңызға қанша қаражат қажет болатынын есептеу. Сол өмір салтын қамтамасыз ету үшін ай сайын қанша қаражат жинауыңыз керек екенін анықтаңыз.
• Сол мөлшерде үнемдеуді бастау үшін нақты және іске асатын жоспар құрыңыз. Қай жерде қажетсіз шығындарды азайтуға болатынын анықтап, сол ақшаны жинақтауға бағыттаңыз.
• Сол сияқты, инвестиция жоспарын жасап, оны стратегиямен жүзеге асырыңыз. Болашақтағы қолайсыз нарық жағдайларына қарсы хедж жасау үшін инвестициялық портфеліңізді әртараптандырыңыз. Сонымен қатар, сенімді әрі тиімді инвестициялық мүмкіндіктерді табуға көмектесетін қаржы сарапшысымен кеңескен жөн.
• Қарапайым және үнемшіл өмір салты көбінесе көмекке келеді. Сондықтан шамаңыз келгенше үнемді өмір сүріп, қысқа мерзімді ләззаттар үшін қажетсіз шығындардан аулақ болуға тырысыңыз. Есіңізде болсын, қаржылық тәртіп өте маңызды, ал онсыз қаржылық еркіндікке жету тек орындалмайтын арман болып қалуы мүмкін.

Жоспарыңызды неғұрлым ертерек жүзеге асыра бастасаңыз, соғұрлым жақсы. Жинақ жасап, инвестиция салудың ең жақсы уақыты — 20 жастың басында. Ал екінші ең жақсы уақыт — дәл қазір.

Қаржылық еркіндікке қол жеткізу үшін қанша ақша керек?

Бұл сұраққа бәріне бірдей жарамды жауап жоқ, себебі қажетті сома әр адамның өмір сүру салты мен мақсаттарына байланысты әртүрлі болады. Дегенмен, қаржылық еркіндікке жету үшін қажет ақша мөлшері сіздің жылдық табысыңыз бен жыл сайынғы өмір сүру шығындарыңызға тәуелді болады.

.Жалпы есептеу үшін «зейнетке шығуға арналған 25x ережесін» қолдануға болады.

25x ережесі өте қарапайым: ол сіздің зейнетке шыққаннан кейінгі жылдық табысыңыз өз жинақтарыңыздан қамтамасыз етіледі деп есептейді:

• Біріншіден, зейнетке шыққаннан кейін қандай өмір салтын ұстанғыңыз келетінін анықтап алыңыз.
• Екіншіден, зейнетке шыққаннан кейінгі өмір салтын сақтап қалуға мүмкіндік беретін бюджеттің шамасын анықтауға тырысыңыз. Инфляцияны да ескеріп, жыл сайын қажет болатын соманы есептеңіз.
• Сол соманы 25-ке көбейтіп, зейнетке шыққанға дейін жинақта болуы тиіс жалпы соманың жуық мәнін анықтаңыз. Мысалы, егер зейнеттегі өмір салтыңыз жылына 70 000 доллар тұрады деп есептесеңіз, зейнетке шыққанға дейін шамамен 1,75 миллион доллар жинауыңыз керек.

Сонымен, бұл қиындыққа төтеп беруге дайынсыз ба?

Шынайы қаржылық еркіндікке ұмтылуды бастау ешқашан кеш емес. Дегенмен, жоғарыда айтқанымыздай, неғұрлым ерте бастасаңыз, соғұрлым оңай болады.

Егер сіз сауатты жинақтап, қарыздарыңызды азайтып, несиеңізді бақылауда ұстасаңыз, қаржылық еркіндікке жету мүмкіндігіңіз едәуір артады. Сондықтан егер әлі қолға алмаған болсаңыз, осы бағытта жұмыс істей бастағаныңыз жөн.

Нарық пен қаржы жаңалықтарын қадағалап отыру да пайдалы — бұл сізге тиімді инвестициялық мүмкіндіктер табуға, әрі нарыққа қарай инвестициялық портфеліңізді бейімдеуге көмектеседі. Сонымен қатар, осы жолда бағытыңызды жоғалтқандай сезінген жағдайда қаржылық кеңесшімен кеңесуден тартынбаңыз.

Сәттілік! : )

Жиі қойылатын сұрақтар