Криптовалюта майнингі деген не?

Майнинг – транзакцияларды растаудан, жаңа деректерді блокчейнге қосудан және айналымға жаңа монеталарды шығарудан тұратын криптовалюта әлеміндегі маңызды процесс. Бұл криптовалюталардың орталықтандырылмаған, теңбе-тең байланысқан табиғатын сақтауда, олардың тұрақты жұмысын және тұтастығын қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады. Осы шолуда криптовалюта майнингінің ерекшеліктеріне тоқталатын боламыз.

Криптовалюта майнингінің негізгі функциялары

Криптовалюта майнингі – криптовалюта экожүйесінің негізі. Ол орталықтандырылмаған цифрлық валюталардың тұрақты жұмыс істеуі мен қауіпсіздігін қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады. Оның негізгі функцияларына жаңа монеталарды шығару және тарату, сондай-ақ транзакциялардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету және блокчейн желісінің тұтастығын сақтау кіреді.

• Жаңа монеталарды шығару: Биткоин сияқты криптовалюталар орталық банктер арқылы емес, майнинг процесі арқылы өндіріледі. Бұл күрделі есептеу тапсырмаларын шешу арқылы протоколдан монеталарды өндіруді қамтиды.
• Майнерлер сыйақысы: Бұл жұмбақтарды сәтті шешкен майнерлер жаңа криптовалюта алады, осылайша ол айналымға енгізіледі.
• Транзакцияларды растау: Әрбір транзакция блокчейнге енгізілгеннен кейін расталып, қауіпсіздікке ие болады. Расталу неғұрлым көп болса, қауіпсіздік деңгейі соғұрлым жоғары болады.
• Желінің қауіпсіздігін күшейту: Белсенді майнерлер саны көбейген сайын, желінің жалпы қауіпсіздігі артады, себебі таралған хешрейт жүйені осалдықтардан қорғайды.
• Транзакцияларды қайтарудың алдын алу: Теориялық тұрғыдан, биткоин транзакцияларын қайтару үшін желі хешрейтінің 51%-дан астамын бақылау қажет.

Биткоин майнингі қалай жұмыс істейді?

Биткоин блокчейні желідегі нодтар арқылы реттеледі. Бұл нодтар екі негізгі түрге бөлінеді:

• Нодтар желі ішіндегі басқа нодтармен байланысып, ақпараттарды жазып, синхрондайтын компьютерлер.
• Осы нодтардың кейбіреулері жаңа транзакцияларды жинап, оларды блоктарға біріктіру арқылы блокчейн жасайтын арнайы майнинг нодтары.

Майнерлер бір-бірімен күрделі математикалық есептерді шешуде жарысады. Бірінші болып дұрыс шешім тапқан майнер оны бүкіл желіге таратып, шешімнің дұрыстығы тексеріледі. Егер бәрі дұрыс болса, блок блокчейнге қосылады.

«Мен желіде ешқашан 100 000-нан астам нод болмайды деп есептеймін, мүмкін одан да аз болар. Бір нүктеде желі тепе-теңдікке келеді, онда жаңа нод қосылу тиімсіз болады. Қалғаны – миллиондаған жеңіл клиенттер болады».

Сатоши Накамото масштабтау туралы: Сатоши Накамото институты

Майнерлер блокты «шешу» үшін санды табу керек. Бұл іс жүзінде қалай жұмыс істейді?

Майнерлер белгілі бір санды тауып, оны хеш-функциямен бірге қолданғанда, нәтижесі берілген аралыққа сәйкес келуі керек. Бұл процесс блокчейннің жұмыс істеуіне ғана емес, сонымен қатар блокчейн технологиясына негізделген DeFi қосымшаларының қауіпсіздігін қамтамасыз етуде де маңызды рөл атқарады.

Хеш функциясы дегеніміз не?

Қарапайым тілмен айтқанда, хеш-функция – блокчейн және DeFi салаларында ерекше маңызды алгоритмдер жиынтығы, ол деректерге қолданылып, бір ғана «хеш» (негізінде, сан) шығарады. Хеш-функциялар негізгі және криптографиялық болып бөлінеді, олардың соңғысы блокчейн технологиясында шешуші рөл атқарады.

Әрбір биткоин блогында нонс (ағыл. nonce – «бір рет қолданылатын сан») деп аталатын кездейсоқ санмен толтыруға болатын арнайы бөлім бар. Әрбір майнер жады пулындағы бұрыннан белгілі блоктар туралы ақпаратты алады және олардан жаңа блок жасайды.

Әрбір транзакция хештелгеннен кейін, майнерлер оларды жұптарға бөліп, қайта хештеп, «Меркл ағашын» немесе «хеш ағашын» құрайды. Бұл процесс барлық алдыңғы хештерді білдіретін «түпкі хеш» деп аталатын бір ғана хеш алынғанға дейін қайталанады.

Негізінде, хешті шешу үшін майнер сынама және қателік әдісі арқылы нонс ретінде қандай сандар тізбегін пайдалану керектігін табуы керек.

Егер алгоритмнің нәтижесі мақсатты саннан төмен болса, желі оны жарамды деп санап, қабылдайды. Егер блоктың хеші мақсатты саннан жоғары болса, майнер хеш-функцияға енгізілетін деректерді дұрыс жауап табылғанша өзгертуі керек.

Теориялық тұрғыдан, блокчейндегі транзакция мәліметтерін өзгерту дұрыс шығу мәнін беруге әкелуі мүмкін. Сондықтан жұмыс дәлелі (proof-of-work) өте маңызды. Майнерлер өз шешімдерін басқа нодтарға тексеру үшін жіберуі тиіс. Майнер «хеш мақсатты саннан кіші» деген ережеге сай келетін шешімді тапқан соң, ол бұл шешімді басқа нодтарға жіберіп, олардың тексеруін күтеді. Бұл процесс блокчейн транзакцияларының тұтастығын сақтау үшін өте маңызды, ал DeFi кеңістігінде қауіпсіздік пен сенімділіктің маңыздылығын арттыра түседі.

Күрделілік көрсеткіші

Жұмбақтың күрделілік деңгейі пайдаланушылар саны мен желінің есептеу қуатына байланысты анықталады. Көбірек майнерлер қосылған сайын, блоктардың жасалу жылдамдығы артпас үшін күрделілік деңгейі де артады. Бұл тұрақты валюталық өндіріске кепілдік береді; қазіргі уақытта бір блоктың қалыптасу уақыты орта есеппен 10 минутты құрайды.

Сыйақылар

Әрбір сәтті өндірілген блок үшін майнер криптовалюта түрінде сыйақы алады. Ұсыныстың тұрақтылығын сақтау үшін сыйақы мөлшері әр 210 000 блок сайын екі есе азаяды, бұл шамамен әр төрт жылда бір рет қайталанатын цикл.

Майнингтің болашағы

Қазіргі майнинг жүйесі желіні шабуылдардан қорғауда маңызды рөл атқарады, сондай-ақ өндірілетін криптовалюталардың кірістілігін анықтауда да әсер етеді. Алайда, бұл процесс қымбат компьютерлік жабдықты талап етеді және көп мөлшерде энергия тұтынады. Осыған байланысты, бұл мәселелерді шешуге бағытталған балама консенсус әдістері әзірленуде. Нәтижесінде, кейбір криптовалюталар болашақта майнингтен толықтай бас тартып, желілерін қолдаудың неғұрлым тұрақты әрі тиімді тәсілдерін іздеуі мүмкін.

Майнинг технологиясының келесі кезеңі

Майнингке қызығушылық танытқандар үшін ең оңай әдістерді зерттеу және ең тиімді криптовалюталарды анықтау маңызды. Бұл білім сізге майнингті бастауға немесе оны жетілдіруге қажетті түсініктерді береді. Криптовалюта әлемі үнемі өзгеріп отырғандықтан, осы аспектілерді түсіну – жаңадан бастаушылар үшін де, қазіргі майнинг стратегияларын оңтайландырғысы келетіндер үшін де аса маңызды.

Жиі қойылатын сұрақтар