Сенімді

Solana мен Ethereum: түпкілікті салыстыру

8 мин
Автор: Iulia Vasile
Жаңартқан: Danagul Makhmudova

DeFi және NFTs үшін ең ірі блокчейндердің екеуі — Ethereum және Solana. Екі желінің де кең экожүйелері мен оларды тартымды ететін жеке белгілері бар. Бірақ Solana мен Ethereumді қалай салыстыруға болады? Крипто қауымдастықтарында Solana жиі «Ethereum өлтірушісі» деп аталады. Бірақ бұл рас па? Solana Ethereum-нан жақсы ма?

Бұл мақалада екі блокчейн арасындағы негізгі айырмашылықтар талқыланады. Біз әрбір блокчейннің негізгі технологиясы мен негізгі ерекшеліктерін, сондай-ақ кеңейіп келе жатқан DApp экожүйесін қарастыратын боламыз.

ETH және SOL туралы ең соңғы жаңалықтарды алғыңыз келе ме? Telegram арқылы BeInCrypto сауда қауымдастығына қосылыңыз: талқылаңыз, ETH және SOL техникалық талдауларын алыңыз және осы токендерге қатысты ең ыстық жаңалықтарды оқыңыз.

Ethereum дегеніміз не?

Біздің ең сүйікті биржаларымыздың бірінде ETH сатып алыңыз:

Ethereum (ETH) smartphone, Web3 mobile

Ethereum — бірінші бағдарламаланатын блокчейн, ол әзірлеушілерге өзінің жалпы мақсаттағы смарт-келісімшарттар мүмкіндігін пайдалана отырып, орталықсыздандырылған қосымшаларды құруға мүмкіндік береді.

Ethereum блокчейні сонымен қатар айырбасталмайтын токендерге (NFT) және орталықтандырылмаған қаржы (DeFi) қосымшаларына арналған. Ethereum барлығына бәрін ұсыну және түрлі арнайы қолданбаларға қызмет көрсету мақсатында құрылған. Ол дәл осы мақсатты орындайды. Ол кез келген орталықтандырылмаған қосымшаны құру үшін қауіпсіздікті және толық құралдар жиынтығын ұсынады.

Блокчейннің өзіндік активі — эфир (ETH), әрі транзакцияларға арналған газ төлемдерін төлеу үшін де пайдаланылады. Қазіргі уақытта Ethereum желісі дәлелдеу үлесі (PoS) механизміне ауысу процесінен өтуде. Бұл өзгеріс желіге бірнеше артықшылық әкелмек, соның ішінде шығындардың төмендеуі де бар.

Solana дегеніміз не?

SOL-ды біздің ең басты платформаларымыздың бірінде сатып алыңыз:

solana dex, meme coin

Solana Ethereum блокчейнінің масштабтау мәселелерін шешу үшін жасалды. Бұл қажеттілік криптоиндустрияға деген қызығушылықтың артуы мен белгілі бір блокчейнді пайдаланғысы келетіндер үшін транзакция өткізу қабілетін шектейтін өткізу мүмкіндігінің шектеулерінен туындады. Solana басқа блокчейн платформалары шеше алмай отырған мәселелерге тиімді шешім табу үшін тапқыр техникалық әдістерді қолданады.

Ethereum сияқты, Solana да айырбасталмайтын токендерге (NFT) және орталықтандырылмаған қосымшаларға (DApp) арналған платформа ұсынады. Коллекциялық заттардың сандық нұсқалары болып табылатын өнер туындылары сияқты активтер цифрлық суретшілердің, соның ішінде 3D модельдеушілер мен визуалды эффектілер шеберлерінің қызығушылығын оятты.

Solana-ның осы бағыттағы алғашқы бастамаларының бірі Degenerate Apes болды. Бұл коллекцияда 10 000-нан астам портрет бар және оларды тек SOL арқылы сатып алуға болады. Бұл өз кезегінде валютаның құнына айтарлықтай әсер етуі мүмкін — Degenerate Apes сауда көлемі ондаған миллион долларды құрайды.

Solana мен Ethereum: айырмашылықтары қандай?

Екі блокчейннің де өз жанкүйерлері бар және олардың базасында жұмыс істейтін көптеген қосымшалар жасалған. Алайда Ethereum ең танымал платформа болып қала береді, себебі ол орталықтандырылмаған қосымшалардың (DApp) неғұрлым айқын әрі жетілдірілген экожүйесін ұсынады. Екі желінің арасында ескерусіз қалдыруға болмайтын белгілі бір айырмашылықтар бар. Біз осы блокчейндердің айырмашылықтарын он түрлі қырынан қарастырамыз.

1. Механизм

Ethereum 1.0 PoW консенсус механизмін қолданады, бұл Биткоин блокчейнінде қолданылатын механизммен бірдей. Бұл дегеніміз — желіні майнерлер қорғайды: олар өздерінің есептеу қуатын пайдаланып, блокчейн транзакцияларын растайды және жаңа блоктар жасайды. Бұл орталықтандырылмаған желінің негізі болып табылады және оның қауіпсіздігін арттыруға қызмет етеді.

Алайда, PoW механизмі секундына небәрі бірнеше транзакцияны өңдей алады, бұл өсіп келе жатқан орталықтандырылмаған желі үшін үлкен кедергі саналады. Сондықтан 2022 жылдың қыркүйегінде Ethereum proof-of-stake (PoS) механизміне ауыстырды. Бұл жаңарту Ethereum 2.0 деп аталып, Beacon Chain деп аталатын PoS негізінде жұмыс істейтін блокчейнмен бірігу арқылы жүзеге асты.

Ethereum merge: CCRI
Эфирді біріктіру: CCRI

PoS-қа көшу туралы шешім Ethereum-ның тұрақтылықты арттыру және көміртегі ізін азайту ұстанымымен де байланысты болды. Бұл мақсат, кем дегенде, Ethereum-ның жылдық энергия тұтынуына қарап, сәтті орындалды. Crypto Carbon Ratings Institute (CCRI) деректеріне сәйкес, 2023 жылдың сәуірінен 2024 жылдың сәуіріне дейін Ethereum электр энергиясын тұтынудың тұрақты деңгейін сақтады.

Proof-of-work-тен proof-of-stake-ке ауысу энергия тұтынуды айтарлықтай азайтады деген үміт болғанымен, логарифмдік шкалада көрсетілген деректер бұл кезеңде елеулі өзгеріс болмағанын көрсетеді. Бұл тұрақты жағдай энергияны үнемдейтін консенсус механизмінің әсері бірден байқалғанын білдіреді.

Ал Solana Ethereum-нан proof-of-history (PoH) әдісімен ерекшеленеді. Бұл дегеніміз — екі оқиғаның арасындағы криптографиялық уақытты анықтау үшін бірқатар есептеу қадамдарын орындау қажет. Әрбір транзакцияға уақыт белгілерін қоса отырып, транзакциялар ретін бақылауға болады. Бұл реттеу тәсілі Bitcoin немесе Ethereum-дағыдан түбегейлі өзгеше, өйткені оларда транзакциялар бірден реттелмейді.

Ethereum мен Solana арасындағы тағы бір маңызды айырмашылық — Solana-ның «жағдайсыз» архитектурасы. Бұл жадыны тұтынуды азайтуға көмектеседі. Яғни, әрбір транзакция үшін бүкіл желінің күйін жаңарту қажет емес, сондықтан транзакциялар тізбектеліп орындала береді. Бұл Solana-ны ерекше ауқымды етеді.

2. Solana мен Ethereum: Бағдарламалау тілі

ALI, ZachXBT, crypto phishing

Әзірлеушілер орталықсыздандырылған блокчейн желілерінде жұмыс істейтін смарт келісімшарттар арқылы бағдарламалар жасай алады. Әрбір желі торабы өз виртуалды машинасын іске қосып, жаңа жазбалар цифрлық тізілімге енгізілген сайын нұсқауларды орындайды.

Смарт келісімшарттардың қауіпсіздігіне платформа қолдайтын бағдарламалау тілдері мен қолданатын виртуалды машиналар әсер етеді.

Әрине, қолданылатын бағдарламалау тілі онымен жақсырақ таныс әзірлеушілер қателіктер жібермейтіндіктен маңызды. Демек, ескі виртуалды машина тұрақтырақ болуы мүмкін және жаңасына қарағанда қателері аз болуы мүмкін.

Ethereum реттелетін Ethereum Virtual Machine (EVM) машинасын пайдаланады. Оның смарт келісімшарттары негізінен келесі арнайы тілдерде жазылады:

  • Solidity (C++ тілінен шабыт алған)
  • Viper (Python-ға ұқсас тіл)
  • Yul/Yul+ (EVM үшін аралық тіл)
  • Fe (Rust және Python негізінде жасалған)

Керісінше, Solana C, C++ және Rust cияқты көбірек танымал тілдерді қолдануды жөн көреді.

Solana-ның архитектурасы анағұрлым күрделі және мультиағындықты қолдайды. Сондай-ақ ол бағдарламаларын іске қосу үшін mempool-дарды қолданудың орнына Gulf Stream атты транзакцияларды бағыттау механизмін пайдаланады.

Ethereum қолданатын Solidity бағдарламалау тілі тәжірибесіз әзірдеушілер қолданғанда смарт келісімшарттарда көптеген осалдықтарға әкелуі мүмкін. Solana дәстүрлі бағдарламалау тілдерін қолданғанымен, оның күрделі архитектурасы тәжірибелі бағдарламашылар кодты мұқият аудиттен өткізбеген жағдайда қауіпсіздік қатерлерін тудыруы мүмкін.

3. Орталықсыздандыру

DeFi Decentralized Finance TVL

Орталықсыздандыру блокчейн технологиясының өзегінде тұрған ұғым. Бұл Ethereum мен Solana-ны салыстырғандағы басты айырмашылықтардың бірі. Түпкi мақсат — жеке адам немесе топ жүйені толық бақыламайтын жүйелерді қалыптастыру. Мұндай тәсіл билікті асыра пайдаланудың алдын алып, желінің тұрақтылығын арттырады.

Алайда орталықсыздандыру блокчейн жүйелерінде де қиындық тудыруы мүмкін. PoW жүйелері майнинг пулдарының пайда болуына жол ашты, бұл бірнеше топтардың блокчейнді орталықтандырылған түрде бақылауына себеп болды.

Ал PoS жүйесінде ең көп үлеске ие тұлғалар ең көп сыйақы алады. Бұл «байлар байи түседі» деген ұстаныммен орталықтандыру қаупін тудырады.

Solana Ethereum-ге қарағанда көбірек орталықтандырылған. Solana-ның ең ірі 30 валидаторы жалпы стейктің 35%-дан астамын ұстап отыр. Бұл валидаторлардың мыңдаған SOL-ы стейкте тұр және олар желінің үлкен бөлігін басқарады.

4. Желінің тоқтап қалуы

Ethereum — алғашқы бағдарламаланатын блокчейн желісі, ал оның көптеген кемшіліктері іске қосылғаннан бері шешілген. Кейде желіде кептеліс байқалғанымен, ол ешқашан толығымен тоқтаған емес, себебі ол басқа желілерге қарағанда әлдеқайда орталықтандырылмаған. Алайда бұл Ethereum-дің масштабталуда қиналуының бір себебі. Ethereum жобасы әрбір крипто қолданушысына кез келген құрылғыда Ethereum түйінін іске қосуға мүмкіндік бергісі келеді. Ethereum іске қосылғаннан бері ешқашан тоқтаған емес.

Ал Solana әлі де шынайы орталықтандырылмаған желі құру жолындағы қиындықтармен күресіп келеді. Желі іске қосылғаннан бері бірнеше рет тоқтап қалған жағдайлар болды.

Алғашқы Solana тоқтауы 2020 жылдың желтоқсанында орын алды. Ол бес сағатқа созылды және ешқандай қаражат жоғалған жоқ. Екінші рет тоқтау 2021 жылдың қыркүйегінде орын алып 17 сағатқа созылды. Ол DDoS (таратылған қызметке шабуыл) шабуылына байланысты орын алды.

DDoS шабуылы — зұлым ниетті қолданушы желіні шамадан тыс жүктеу арқылы жұмысын тоқтатуға тырысуы. Нәтижесінде не болды? Solana бірнеше сағатқа тоқтап, кейбір инвесторларын жоғалтты, бірақ қаражат жоғалған жоқ.

Үшінші тоқтау шабуыл салдарынан болған жоқ. 2022 жылдың қаңтарында бастапқы DEX ұсынысы кезінде боттардың көптеп келуі желіні шамадан тыс жүктеді. Есептерге сәйкес, желі секундына 400,000 транзакцияға дейін жетті. Бұл жағдай алаңдататын болса да, Solana-ның мұндай көлемдегі транзакцияларды өңдей алуы таңғаларлық жайт.

Орталықсыздандыру — желінің тоқтап қалу қаупін азайтып, оның салдарын жеңілдетуге көмектеседі. Сонымен қатар, желіге жаңа түйіндерді қосу оны одан әрі орталықтандырылмаған етіп, Византиялық ақаулыққа төзімділікті (BFT) арттырады. BFT — жүйенің жалған ақпаратты анықтап, оны қабылдамай тастау қабілеті. Орталықтандырылмау мен күшті BFT біріктірілсе, өте сенімді блокчейн жүйесі пайда болады.

5. Транзакция құны

Адамдардың көпшілігі транзакция үшін комиссия төлеуді ұнатпайтыны белгілі. Solana транзакция алымдарының төмен болуымен танымал. Ал Ethereum-нің транзакциялық шығындары әлдеқайда жоғары.

2024 жылдың сәуір айындағы жағдай бойынша, Ethereum желісіндегі орташа газ комиссиясы 18,45 деңгейінде. Ал Solana желісіндегі орташа газ төлемі бір транзакция үшін небәрі 0.0001 SOL құрайды. Solana блокчейні 0.4 секундтық блок уақытын және бір блокта 20 000 транзакцияны өңдеуді қамтамасыз етеді. Ал Ethereum-нің блок уақыты 13 секундты құрайды және бір блокта небәрі 70 транзакция өңделеді.

Блок көлемі әр блокчейнде әртүрлі есептеледі. Кейбіреулерінде ол сақтау көлемімен (мысалы, Bitcoin-де мегабайтпен), ал басқаларында газ лимитімен (мысалы, Ethereum-де гвеймен) өлшенеді. Соңғы жағдайда (газ лимиті) блоктағы транзакциялар саны өзгермелі болады. Ethereum блоктарының газ лимиті 30 миллионға тең. Оптималды блокчейн мүмкіндігінше көп транзакцияларды қамтып, газ шығынын шектеуге ұмтылады.

6. Транзакция жылдамдығы

Транзакцияларды өңдеу жылдамдығы бойынша Solana ең жылдам блокчейндердің бірі. Бұл оның желілік архитектурасына байланысты. Ethereum алдымен орталықтандырылмауға басымдық берсе, Solana өткізу қабілетін арттыруға бағытталды.

Ethereum 1.0 теориялық тұрғыда 30 TPS-ке (секундына транзакция саны) дейін өңдей алады, бірақ шынайы жағдайында 12–15 TPS аралығында шектеледі. ETH 2.0 шамамен 20–30 TPS өңдейді. Бұл көрсеткіш шардтау енгізілгеннен кейін артуы мүмкін. Ethereum 2.0 жаңартуы ETH желісін түбегейлі өзгертті: секундына 100 000 транзакцияға дейін өңдеуге мүмкіндік беріп, транзакциялық шығындарды азайтып, желі қауіпсіздігін арттырды.

Бұл жетілдірулер TPS деңгейінің өсуі мен шығындардың азаюы арқасында орталықтандырылмаған қаржы (DeFi) жүйелерінің жаппай қабылдануын жылдамдатуы мүмкін. Ал Solana болса секундына 50 000-нан астам транзакцияны өңдей алады, ал, мысалыға, әлемдік төлем процессоры Visa секундына 65 000 транзакцияны өңдейді.

7. Желі көлемі

Ethereum — смарт-келісімшарттарды қолдайтын ең үлкен желі. DeFi Llama деректеріне сәйкес, 2024 жылдың 16 сәуіріндегі жағдай бойынша Ethereum-нің TVL (бұғатталған жалпы құн) 49,03 миллиард долларға жетті, ал Solana-ның TVL көлемі 3,451 миллиард долларды құрады. Бұл қаржылық қолданбалардың көбіне Ethereum-ді таңдағанын білдіреді.

8. Нарықтық капитализация

Ethereum мен Solana екеуінің де транзакция комиссияларын төлеу үшін пайдаланылатын өзіндік ішкі токендері бар. Бұл екеуі крипто нарығындағы ең маңызды монеталардың қатарына жатады.

2024 жылғы 16 сәуірдегі жағдай бойынша, 1 ETH бағасы – 3 208.74 доллар, ал Ethereum-нің нарықтық капитализациясы 372 миллиард долларды құрайды. Ether – Bitcoin-нен кейінгі екінші орында тұрған криптовалюта.

Solana желісінде де SOL-дың ең жоғары ұсыныс шегі белгіленбеген. Дегенмен, желіде уақыт өте келе төмендейтін тұрақты инфляция деңгейі бар және бұл ұзақ мерзімде шамамен 1.5%-ға тұрақтауы тиіс. 2024 жылғы 16 сәуірдегі дерек бойынша, 1 SOL – 130.56 доллар, айналымдағы SOL саны – 378.25 миллион. Осылайша, Solana-ның нарықтық капитализациясы шамамен 61 миллиард долларды құрайды.

9. DeFi экожүйесі

Ethereum-нің тарихы әлдеқайда ұзақ болғандықтан, оның DeFi экожүйесі кең әрі әртараптандырылған. Алайда Solana желісі өзіне көбірек әзірлеушілер тарту үшін түрлі маркетингтік стратегияларды қолдануда – мысалы, хакатондар мен баг-баунти (bug bounty) бағдарламалар. Бұл тәсілдер желі құрылған кезден бастап қолданушылар мен әзірлеушілер санын арттыруға көмектесті.

Ethereum – MakerDAO, Lido, Uniswap және Aave секілді ең танымал DeFi қосымшалары жұмыс істейтін негізгі желі. Сонымен қатар, 2021 жылы блокчейн әлемінде NFT феномені пайда болды. Ең танымал NFT маркетплейстерінің көбі Ethereum-ге негізделген.

Solana-дағы DeFi экожүйесі әлі бастапқы даму кезеңінде екенін атап өткен жөн. Дегенмен, жаңа қолданушыларды тарта бастаған бірнеше Solana DApps бар. Бұл көбіне хакатондардың арқасында орын алды. Solana-дағы ең танымал DeFi қосымшалардың қатарына Solend және Raydium кіреді.

Блокчейн әлі де жаңа технология болғандықтан, экожүйе әлі де дамып келеді. Solana мен Ethereum арасында бір қызық байланыс бар – Ethereum желісіндегі газ комиссиясы қымбаттаған сайын, Solana қолданушыларының саны артады.

Болашақты ешкім нақты болжай алмайды, бірақ қазіргі таңда Ethereum DeFi экожүйесі әлдеқайда кең әрі функционалдық мүмкіндіктері жоғары екенін сеніммен айтуға болады.

10. NFT

CryptoPunk, NFTs, NFT sale, blue-chip NFT

Ethereum NFT жасау үшін NFT-лерді қолданған алғашқы желі болмаса да, оларды кеңінен насихаттаған ең маңызды протоколдардың бірі болды. NFT саудасы 2021 жылы күрт өссе де, NFT-лер әлдеқайда ертерек қолданыла бастаған.

CryptoKitties NFT пайдаланған алғашқы блокчейн қолданбаларының бірі болды. Бұл қолданба 2017 жылы Ethereum желісінде үлкен кептеліс тудырып, БАҚ назарын аударды.

Solana желісі пайдаланушыларға транзакциялық комиссиясыз және желіде үлкен жүктеме тудырмай NFT сатып алуға мүмкіндік береді . Бұл Solana және SOL NFT-лері Ethereum-дегілерге қарағанда әлдеқайда қолжетімді деген сөз.

Solana NFT-лерінің бағасы 2021 жылдың екінші жартысында көтеріле бастады. 2021 жылғы қыркүйекте Degenerate Ape NFT-сі 1.1 миллион долларға сатылып, Solana желісінде тіркелген алғашқы миллион долларлық NFT мәмілесі болды. Ал 2021 жылғы қазанда Solana Monkey NFT-сі 2 миллион долларға сатылды.

Solana мен Ethereum: Қайсысы жақсы?

Solana мен Ethereum-ді салыстырғанда, блокчейнде нақты қандай әрекет жасағыңыз келетінін және қандай мүмкіндіктер қажет екенін анықтап алу маңызды. Егер сіз әзірлеуші болсаңыз, басты назар технологияда болады — бұл екі желіні салыстырудың негізгі тұсы. Сонымен қатар, әр блокчейннің өз консенсус механизмі бар және масштабтауға әртүрлі тәсілдер қолданады. Solana – ең жылдам блокчейн, бірақ Ethereum – криптонарықта кеңінен қолданылатын әрі сауда көлемі әлдеқайда жоғары желі.

Инвесторлар үшін бұл екі желінің өсу перспективалары қызықты болуы мүмкін.Орталықтандырылмаған әлем кеңейіп келе жатқанда, бұл екі желінің болашақта өсетініне сенуге болады. Бірақ қаншалықты өседі? Тиісінше, олардың ішкі монеталарының тағдыры қандай болмақ? Бұл мұқият зерттеуді қажет ететін сұрақ.

*Бұл жарнама ЕО (eToro Europe Ltd. және eToro UK Ltd.) және АҚШ (eToro USA LLC) аумағында виртуалды криптовалюта инвестицияларын жарнамалайды; бұл нарық жоғары құбылмалы, ЕО елдерінің көбінде реттелмеген, ЕО қорғауы жоқ және ЕО-ның реттеу қадағалауына бағынбайды. Инвестицияларға нарықтық тәуекелдер, соның ішінде негізгі капиталды жоғалту қаупі тән.

Жиі қойылатын сұрақтар:

Solana Ethereum-нің бәсекелесі ме?

Жауапкершіліктен бас тарту

Біздің веб-сайттағы барлық ақпарат адал ниетпен және тек жалпы ақпарат беру мақсатында жарияланады. Біздің веб-сайттағы ақпаратқа сүйеніп қабылданған кез келген шешімге оқырманның өзі жауапты болады.

iulia_vasile_vertical.png
Иулия Василе криптовалюта және блокчейн саласында 2017 жылдан бері толық уақыт жұмыс істейтін тәжірибелі маман. Компьютерлік инженерия саласындағы білімімен ол DeFi, NFT, сауда және AI сияқты күрделі тақырыптарды түсінікті түрде жазу қабілетіне ие. Иулия Бухаресттегі Политехника университетінде Бағдарламалық жасақтама инженериясы дәрежесін аяқтау кезінде бірнеше бағдарламалау тілдерін үйренді. Иулия блокчейн технологиясы туралы талқылауларға өзінің сараптамасы мен жеке көзқарасын қосады...
ТОЛЫҚ ӨМІРБАЯНЫН ОҚУ